Problemen met leestekens op letters? Een streepje, dubbele punt of hoedje op een letter, wat betekent dat?

Mensen hebben vaak geen idee wat de streepjes, de dubbele punt of het hoedje op een klinker betekent of hoe ze die woorden moeten uitspreken.

           Deze man snapt het ineens ☺

Ook dialect sprekende mensen weten heel vaak niet wat die streepjes, de dubbele punt op een letter en dat hoedje betekenen.

Komtie:

Even een simpele, lang niet volledige, kleine en hopelijk eenvoudige uitleg over de streepjes, dubbele punt en het hoedje op een klinker.

Een dubbele punt op een letter is, net als een hoedje op een klinker, een verandering van klank. Een streepje naar links of rechts is lengte verandering.

Een streepje op de klinker naar links betekent dat er korter wordt uitgesproken. Gaat het streepje op de klinker naar rechts, dan wordt er langer uitgesproken. Een dubbele punt op de klinker veranderd de klank. Een hoedje op de klinker veranderd de klank en de lengte van de uitspraak.

Denk aan de lager schooltijd toen je het alfabet leerde. Je leerde a en aa, o en oo e en ee. Later werd je verteld dat de o als oo uitgesproken dient te worden. In eerste instantie niet. Veel mensen vergeten dit na enkele jaren.

Voorbeelden.

Ik neem de o als voorbeeld, maar het geld voor iedere klinker. Dus, dit geld ook bij de a, e, i, o en de u.

De ò, is korter dan o. De ó wordt uitgesproken als oo maar korter. In uitspraak heb je dus ò, o, ó en oo.

Gód is dus niet God, maar een korte Good.

De ö wordt uitgesproken als iets dat tussen de o en de u inzit. Maar let op, ALs er twee dezelfde klinkers achter elkaar geschreven zijn, dan verandert vaak de klank van de tweede letter en breekt het ook vaak het woord in tweeën (twee-en).

Zie je Gôd dan verandert de klank (vaak van het hele woord) en wordt de lengte van uitspraak verandert.

Neem nu "Dr Oetker" als voorbeeld, waarvan men zegt; "dat het uitgesproken dient te worden als Ùtker. Als dat zo was, had men of Öetker of Ûtker geschreven. De eerste was de originele schrijfwijze.

In het Nederlands zie je deze tekens bijna niet meer, maar in de dialecten komt het nog heel veel voor.

Hoe het dan zit bij het dialect woord voor niet?

Tja, dat ligt er maar net aan of het woord wordt uitgesproken als lange “nit” of als korte “neet”

De eerste schrijf je als “nèt”, de tweede als nét.

Ik hoop dat het een beetje duidelijk is.

Victor.